Schorzenie to dotyczy szczególnie młodych i aktywnych fizycznych osób. Jest  przyczyną bólu i endoprotezoplastyki stawu biodrowego w starszym wieku, kiedy to nieleczony przez lata konflikt udowo-panewkowy doprowadza do całkowitego starcia powierzchni stawowych stawu i pojawienia się jego zwyrodnienia.

Czym jest konflikt udowo-panewkowy?

Konflikt udowo-panewkowy (ang. femoroacetabular impingement – FAI)  to dysfunkcja stawu biodrowego spowodowana nieprawidłową budową stawu lub tworzeniem się wyrośli kostnych na szyjce kości udowej oraz panewce stawu.  Zmiany te prowadzą do deformacji wspomnianych struktur, które podczas  ruchów zwiększają tarcie, działając uszkadzająco na wnętrze stawu (chrząstkę i obrąbek stawowy) i upośledzając też jego funkcje.

Rodzaje FAI

Zależnie od miejsca, w którym powstają zmiany, wyróżnia się 3 jego typy:

CAM (krzywkowy):

• dotyczy zniekształceń w obrębie głowy i szyjki kości udowej, zaburzających kształt tych powierzchni będących,
• jest konsekwencją chorób stawu biodrowego w młodości,
• częściej spotykany u młodych, aktywnych mężczyzn,
• zaburza możliwość płynnego ruchu w stawie.

PINCER (kleszczowy):

• dotyczy zmian na krawędzi panewki stawu z charakterystyczną jej nadbudową kostną powodującą jej pogłębienie i głębsze umiejscowienie się głowy kości udowej w panewce,
• częściej chorują aktywne kobiety w średnim wieku,
• ogranicza ruchomość w stawie.

Mieszany – kombinacja dwóch wcześniej opisanych typów.

Przyczyny konfliktu udowo-panewkowego

• wrodzone wady stawu biodrowego (zwichnięcia i dysplazje),
• przebyte urazy,
• zbyt intensywne i nieodpowiednio wykonywane ruchy w sportach wymagających wielokrotnie powtarzanych kopnięć i przysiadów (piłka nożna, sporty walki, koszykówka, podnoszenie ciężarów, kolarstwo, hokej, balet, akrobatyka, jazda konna, wioślarstwo, kajakarstwo),
• ciężka praca fizyczna,
• młodzieńcze złuszczenia głowy kości udowej,
• choroba Perhesa,
• zapalenie stawów.

Objawy konfliktu udowo-panewkowego

Objawami konfliktu udowo-panewkowego są przede wszystkim:

• silny ból (ostry lub tępy w swoim charakterze) głównie w okolicy pachwiny,
• ograniczenie ruchów zgięcia i rotacji wewnętrznej w stawie biodrowym,
• uczucie przeskakiwania lub blokowania się stawu,
• ból podczas długotrwałego siedzenia i wstawania po długotrwałym siedzeniu,
• ból podczas przebywania w przysiadzie, schylania się, wchodzenia po schodach, wsiadania do samochodu,
• sztywność stawu,
• ból w dolnej części pleców.

Diagnostyka konfliktu

Podstawą diagnostyki konfliktu jest wywiad i badanie fizykalne, uzupełnione badaniami obrazowymi pod postacią RTG, które jest wystarczające w większości przypadków do potwierdzenia lub wykluczenia rozpoznania. Przy braku rozstrzygnięcia wykonuje się tomografię komputerową (TK) lub rezonans magnetyczny (MR) z kontrastem dostawowym.  W ramach diagnostyki funkcjonalnej stosowane są testy prowokacyjne tj.: test FABER, test FADDIR oraz test tylnego konfliktu, niezbędne dla prawidłowego zaplanowania i przeprowadzenia terapii.

Leczenie konfliktu udowo-panewkowego

W leczeniu konfliktu stosuje się głównie postępowanie zachowawcze, pod postacią rehabilitacji biodra. Gdy zmiany są mocno zaawansowane lub, gdy sportowiec zawodowy nie może zrezygnować z dotychczasowej, intensywnej aktywności fizycznej, podejmuje się decyzję o leczeniu operacyjnym.

W ramach rehabilitacji konfliktu udowo-panewkowego można zastosować:

• terapię manualną,
• czasowy odpoczynek i odciążenie stawu,
• leki przeciwbólowe i przeciwzapalne,
• ćwiczenia stabilizacji głębokiej mięśni obręczy biodrowej,
• mobilizacje tkanek miękkich,
• ćwiczenia czucia głębokiego,
• suche igłowanie,

Należy również uwzględnić w postępowaniu zmianę lub ograniczenie aktywności sportowej prowokujących ból i dyskomfort.

Podsumowanie

Dolegliwości bólowe stawu biodrowego nie dotyczą obecnie tylko osób w starszym wieku lub prowadzących sedenteryjny tryb życia, ale borykają się z nimi coraz młodsze osoby, również te aktywne fizycznie. Dla wielu osób prowadzących aktywny tryb życia lub, co gorsza zajmujących się sportem wyczynowym, rezygnacja z niego lub jego modyfikacja często nie wchodzi w grę. Ważne jest więc odpowiednie i stosunkowo szybkie zdiagnozowanie zaburzenia oraz podjęcie leczenia zależnego od przyczyn i rodzaju uszkodzenia.