Zapalenie rozcięgna podeszwowego dotyczy głównie osób aktywnych fizycznie-w szczególności biegaczy długodystansowych, ale także osób w średni wieku niezwiązanych ze sportem, które prowadzą siedzący lub stojący tryb życia i pracy. Schorzenie to jest skutkiem wieloletnich przeciążeń i mikrourazów rozcięgna podeszwowego zmniejszających jego elastyczność i wytrzymałość, a prowadzących do powstawania zmian degeneracyjnych w jego obrębie.

Czym jest rozcięgno podeszwowe?

Rozcięgno podeszwowe to silne pasmo łącznotkankowe biegnące po stronie podeszwowej stopy przez całą jej długość od guzowatości kości piętowej do podstawy dalszych paliczków wszystkich palców. Składa się ono z trzech części – przyśrodkowej, centralnej i bocznej, z czego dominującą rolę odgrywa część centralna odpowiedzialna za czynnościową stabilizację stopy.

Rozcięgno podeszwowe odgrywa zasadniczą funkcję amortyzującą i stabilizującą stopę w czasie chodu i biegu, chroni krótkie mięśnie stopy, naczynia krwionośne i nerwy  oraz utrzymuje fizjologiczne wysklepienie podłużne stopy, zabezpieczając ją przed powstawaniem płaskostopia.

Zapalenie rozcięgna podeszwowego – charakterystyka

Zapalenie rozcięgna podeszwowego to proces, który jest wynikiem wielokrotnie powtarzanych czynności obciążających rozcięgno-nadwyrężenia i nadmierne napięcia. Procesem zapalnym zajęty jest zazwyczaj obszar guza piętowego, a przedłużający się stan zapalny powoduje degenerację tkanki łącznej, sztywność rozcięgna i narastanie tkanki kostnej na pięcie w postaci ostrogi. Pojawienie się ostrogi to naturalny efekt pozbywania się z organizmu nadmiaru substancji prozapalnych charakteryzujący się uczuciem „kamienia w bucie”.

Zapalenie rozcięgna podeszwowego – przyczyny

Do czynników wpływających na powstanie zapalenia rozcięgna podeszwowego należą:

• wady stóp,
• przebyte urazy ścięgna Achillesa,
• otyłość,
• powtarzające się mikrourazy,
• noszenie butów na wysokim obcasie,
• błędy treningowe i stosowania nieodpowiedniego obuwia,
• bieganie po twardym podłożu,
• długotrwała praca stojąca,
• wzmożone napięcie mięśnia brzuchatego łydki,
• różnice w długości kończyn.

 

Zapalenie rozcięgna podeszwowego – objawy

Do charakterystycznych objawów zapalenia rozcięgna podeszwowego należą:

• ostry, przeszywający ból po wewnętrznej stronie pięty (silniejszy podczas rozciągania rozcięgna – wspinania na palce, wchodzenia po schodach oraz rano i po dłuższym odpoczynku – tzw. ból pierwszego kroku),
• obrzęk,
• zaczerwienienie,
• nadwrażliwość dotykowa w okolicy guza piętowego,
• zaburzenia chodu.

Zapalenie rozcięgna podeszwowego – diagnostyka

Do oceny zapalenia rozcięgna wykorzystuje się poza  wywiadem i oceną objawów badania obrazowe, najczęściej  pod postacią USG. RTG zalecane jest jedynie dla wykluczenia złamania kości piętowej, a w razie dalszej niepewności diagnostycznej wykonuje się rezonans magnetyczny (MR).

Zapalenie rozcięgna podeszwowego – leczenie

Leczenie zapalenia rozcięgna podeszwowego może trwać wiele tygodni, a nawet miesięcy. Zależne to jest od rozległości uszkodzenia i natężenia towarzyszących mu objawów.

W procesie leczenia wykorzystywane są:

• odpoczynek – rezygnacja z czynników potęgujących zapalenie,
• pomoce ortopedyczne dla zmniejszenia nacisku w obrębie pięty i utrzymania rozcięgna w rozciągnięciu (ortezy i wkładki do butów),
• środki farmakologiczne (niesteroidowe leki przeciwzapalne w formie tabletek lub maści, a w cięższych przypadkach miejscowe ostrzykiwania środkami przeciwzapalnymi).

W ramach zalecanej rehabilitacji stopy stosowane są:

• doraźnie zimne okłady z lodu,
• biostymulacja laserem wysokoenergetycznym,

• pozaustrojowa terapia falą uderzeniową (ESWT),

• sonoterapia,
• terapia manualna,
• terapia powięziowa powięzi podeszwowej i łydki oraz mięśni kulszowo-goleniowych i pośladkowych,
• ćwiczenia rozciągające powięź podeszwową, mięsień trójgłowy łydki i ścięgno Achillesa,
• ćwiczenia krótkich mięśni stopy,

• ćwiczenia wzmacniające i korygujące sklepienie podłużne stopy,

• trening czucia głębokiego,
• automasaż (rolowanie stopy piłeczką tenisową),
• kinesiotaping,
• zmiana techniki biegu w przypadku sportowców.

W ciężkich przypadkach konieczne może okazać się leczenie operacyjne, zalecane, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi pożądanych rezultatów przez okres 6 -12 miesięcy. Zabieg polega na częściowej lub całkowitej fasciotomii podeszwowej-przecięciu powięzi dla obniżenia ciśnienia między przegrodami powięziowymi.

Podsumowanie

W ramach profilaktyki przeciążeń rozcięgna podeszwowego zaleca się utrzymywanie właściwej masy ciała, noszenie odpowiednich butów (unikanie obuwia z twardą podeszwą, bez amortyzacji), unikanie koślawienia stóp, a także stosowanie odpowiedniej rozgrzewki przed rozpoczęciem jakiejkolwiek aktywności fizycznej oraz unikanie przeciążeń.