Zespół trzaskającego biodra (ang. snapping hip syndrome- SHS), to przypadłość, która dość powszechnie występuje w naszej populacji, chociaż większość osób nie zdaje sobie nawet sprawy z faktu jego obecności. W początkowej fazie dysfunkcji, oprócz nieznacznego dyskomfortu, nie występują  większe dolegliwości. Uwagę zwracają dopiero silny ból w okolicy stawu biodrowego oraz problemy z poruszaniem się.

Czym charakteryzuje się trzaskające biodro?

Zespół trzaskającego biodra to zaburzenie pod postacią wyczuwalnego oraz słyszalnego przesuwania się lub przeskakiwania napiętego pasma powięzi, występującego nad wystającym punktem kostnym   w okolicy stawu biodrowego. Do wspomnianego trzaskania dochodzi najczęściej w trakcie zginania i prostowania kończyny dolnej w stawie biodrowym oraz jej przywodzenia i skręcania na zewnątrz. Nie wiąże się ono jednak  z przemieszczaniem się głowy kości udowej w panewce stawu biodrowego, czego wiele osób się obawia. W przebiegu tego zaburzenia można wyróżnić trzaskające biodro:

• zewnętrze (najczęściej spotykane) – przeskakiwanie nad wyniosłością kostną, zwaną krętarzem większym kości udowej, dotyczy pasma biodrowo-piszczelowego, co często wywołuje zapalenie kaletki maziowej i ból w okolicy stawu biodrowego,
• wewnętrzne – przeskakiwaniu ulega ścięgno mięśnia biodrowo-lędźwiowego przez krętarz mniejszy, głowę kości udowej i wyniosłość biodrowo-łonową, a ból i trzaski umiejscawiają się głęboko w pachwinie,
• wewnątrzstawowe (najrzadziej spotykane) – dotyczy uszkodzeń struktur wewnętrznych stawu tj. chrząstki stawowej, obrąbka stawowego lub więzadła głowy kości udowej. Towarzyszy mu uciążliwy ból i jest najczęściej konsekwencją przebytego urazu.

Przyczyny zespołu trzaskającego biodra

Wśród przyczyn  trzaskającego biodra wymieniane są:

• nierównomierne obciążanie kończyn dolnych wywołujące zwiększone napięcie mięśni i powięzi,
• urazy,
• wady wrodzone,
• stany zapalne,
• zabiegi operacyjne stawu,
• przeciążenia spowodowane sportami tj.: taniec (balet), bieganie i podnoszenie ciężarów,
• wady postawy związane z przykurczem mięśni (np. koślawość kolan),
• zmiany zwyrodnieniowe stawów,
• reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).

Diagnozowanie trzaskającego biodra polega przede wszystkim na badaniu fizykalnym prowokującym trzaskanie w biodrze oraz na wykonaniu RTG i MR w celu potwierdzenia i zróżnicowania zmian wewnątrzstawowych. Można wykonać także USG pozwalające przeanalizować przesuwanie się pasm powięzi podczas ruchów.

Objawy zespołu trzaskającego biodra

Charakterystyczne objawy zespołu trzaskającego biodra w jego początkowym stadium to:

• trzaski i przeskakiwanie powierzchowne lub głębokie w okolicy stawu biodrowego podczas wykonywania ruchów w stawie,
• dyskomfort,

W zaawansowanym stadium choroby pojawiają się natomiast:

• tępy ból w okolicy stawu biodrowego, zwłaszcza po wysiłku (przeciążeniu aktywnością fizyczną),
• trudności w poruszaniu,
• szybsza męczliwość.

Leczenie zespołu trzaskającego biodra

Objaw przeskakiwania biodra nie wymaga specjalnego leczenia. Dopiero przewlekłe dolegliwości bólowe i przeciążeniowe upośledzające chód, wymagają podjęcia odpowiedniego leczenia. Niebolesne przeskakiwanie niezakłócające codziennego funkcjonowania poddaje się terapii zachowawczej. Wskazaniem do leczenia operacyjnego jest dłuższe utrzymywanie się objawów wywołujących  zapalenia kaletki maziowej krętarza oraz postać wewnątrzstawowa trzaskającego biodra.

Podstawowe leczenie opiera się na rehabilitacji biodra i czasowej farmakoterapii (leki  przeciwbólowe,  niesterydowe leki przeciwzapalne, a w stanach ostrych ostrzyknięcia sterydowe). W zależności od stanu pacjenta, rodzaju zmian i ich nasilenia cały proces usprawniania może potrwać od kilku tygodni do kilku miesięcy.

W celu ograniczenia stanu zapalnego tkanek miękkich okolicy okołostawowej oraz zmniejszenie bólu wykonuje się zabiegi fizykoterapeutyczne pod postacią: laseroterapii, fali uderzeniowej, magnetoterapii i krioterapii.

Poza tym stosuje się także:

• kinesiotaping (dla odciążenia stawu, zmniejszenia nacisku pasma na struktury kostne),
• ćwiczenia rozciągające i poizometryczną relaksację – zmniejszające napięcie mięśnia biodrowo-lędźwiowego i pasma biodrowo-piszczelowego,
• ćwiczenia poprawiające stabilizację ciała i całej kończyny dolnej,
• ćwiczenia wzmacniające siłę mięśni  kończyn dolnych,
• masaż tkanek głębokich,
• techniki mięśniowo-powięziowe.

Podsumowanie

Zespół trzaskającego biodra charakteryzuje się słyszalnymi trzaskami wydobywającymi się z okolicy stawu biodrowego, najczęściej podczas jego zginania i prostowania. Ich pojawianie się jest spowodowane przemieszczeniem się tkanek miękkich nad elementami kostnymi. Dzieje się tak z powodu nadmiernych napięć mięśni i ich powięzi w okolicy biodra. Wystarczającym elementem leczenia zaburzenia jest stosowanie odpowiednich ćwiczeń rozciągających napięte struktury i unikanie długotrwałego przeciążania stawu w jego nieprawidłowym ustawieniu.