Ze względu na złożoną budowę nadgarstka, występujące w jego okolicy dolegliwości bólowe, stanowią jeden z trudniejszych problemów w diagnostyce i leczeniu. Uszkodzenie kompleksu chrząstki trójkątnej uznawane jest za jedną z najczęstszych przyczyn bólu po stronie łokciowej nadgarstka, co wpływa na funkcję całej dłoni i przedramienia.
Czym jest chrząstka trójkątna i za co odpowiada?
Kompleks chrząstki trójkątnej (TFCC – Triangular Fibrocartilage Complex) jest złożoną włóknisto – chrzęstną strukturą zlokalizowaną pomiędzy kością łokciową a kośćmi nadgarstka. W jego skład wchodzą m.in. krążek stawowy, więzadła promieniowo-łokciowe dłoniowe i grzbietowe i pochewki ścięgna mięśnia prostownika łokciowego nadgarstka. TFCC odpowiada za amortyzację i stabilizację stawu promieniowo-łokciowego dalszego oraz wspiera stabilność stawu promieniowo-nadgarstkowego.
Przyczyny uszkodzeń chrząstki trójkątnej
Główną przyczyną uszkodzeń kompleksu jest upadek przy wyprostowanej kończynie górnej na zgiętą grzbietowo rękę ustawioną dłonią w dół. Do innych przyczyn zaliczane są:
- zmiany degeneracyjne,
- złamania części dalszej kości promieniowej,
- przeciążenia osiowe kończyny,
- nadwyrężenie nadgarstka przez wykonywanie powtarzających się ruchów,
- silnego pociągnięcie za rękę,
- uszkodzenia w sportach tj. golf, gimnastyka, skoki do wody.
Objawy uszkodzenia chrząstki trójkątnej
Objawem uszkodzenia TFCC są:
- ból zlokalizowany po stronie łokciowej nadgarstka,
- przeskakiwanie i trzaskanie podczas ruchów,
- ograniczenie ruchomości nadgarstka,
- ograniczenie ruchów rotacyjnych przedramienia,
- nadwrażliwość dotykowa w okolicy uszkodzenia,
- osłabienie siły chwytu dłoni,
- obrzęk nad grzbietowo-łokciową powierzchnią nadgarstka,
- charakterystyczny ból w okolicy małego palca.
Diagnostyka uszkodzenia chrząstki trójkątnej
W ramach diagnostyki przeprowadzane są wywiad lekarski, testy funkcjonalne oraz prowokacyjne, zwiększające prawdopodobieństwo rozpoznania uszkodzenia kompleksu (np. test klawisza, test podparcia – „press test”). W razie wątpliwości można ją rozszerzyć o badania obrazowe – USG, tomografia komputerowa (TK) i rezonans magnetyczny (MR), najlepiej z kontrastem. Często też, zwłaszcza u sportowców, wykonuje się artroskopię diagnostyczną, która pozwala niemal na stuprocentowe potwierdzenie urazu oraz określenie rodzaju uszkodzenia i pozwala dobrać odpowiedni sposób leczenia.
Leczenie
Najczęściej leczenie uszkodzeń TFCC rozpoczyna się od leczenia zachowawczego. Dopiero kiedy dolegliwości nie ustępują lub stan się pogarsza, należy rozważyć zabieg operacyjny.
Leczenie zachowawcze
Leczenie zachowawcze obejmuje:
- unieruchomienie na 3-6 tygodni,
- działania przeciwzapalne i przeciwbólowe,
- iniekcje steroidowe do stawu łokciowo-nadgarstkowego,
- fizjoterapię.
Po zdjęciu unieruchomienia stopniowo przywraca się funkcję kompleksu poprzez:
- ćwiczenia zwiększające zakres ruchu przedramienia i nadgarstka,
- ćwiczenia wzmacniające mięśnie kończyny górnej,
- terapię manualną – mobilizacje stawów.
Proces rehabilitacji najczęściej trwa 4-8 tygodni od zdjęcia unieruchomienia, lecz moment podjęcia czynności znacznie obciążających (sport) zależny jest od stopnia uszkodzenia, intensywności bólu, ewentualnej niestabilności. Przy ciężkich uszkodzeniach TFCC powrót do funkcji ręki i przedramienia trwa ponad 3 miesiące, a podjęcie sportu może zająć kolejne 2 miesiące.
Zabieg operacyjny wykonuje się, gdy uszkodzenie jest tak poważne, że wszelkie inne metody są nieskuteczne, głównie w niestabilności bądź braku możliwości repozycji. Najczęściej zalecany jest zabieg artroskopowy ze względu na mniejszą inwazyjność, jednak w niektórych przypadkach stosowana jest technika otwarta. W zależności od typu uszkodzenia wykonuje się zszycie uszkodzonej chrząstki trójkątnej lub usuwa uszkodzone jej fragmenty.
Podsumowanie
Podstawowym celem leczenia uszkodzeń chrząstki trójkątnej jest zmniejszenie dolegliwości bólowych nadgarstka oraz poprawa funkcji ręki. Można to osiągnąć metodami nieinwazyjnymi, indywidualnie dobraną rehabilitacją, lub gdy ta nie przynosi efektów leczeniem operacyjnym.
